این روزها بارش برف های یک متری جزء خاطرات و آرزوی برخی از افراد شده است. مسلماً تغییرات اقلیمی زمین در پی گرمایش زمین و تاثیرات آلودگی و بحران های محیط زیست در ایجاد خشکسالی و کاهش بارش نزولات جوی اثرگذار بوده است ولیکن تجربه نشان داده است که در عین بارش های کم نزولات جوی، پدیده هایی مثل کولاک، سیل، بهمن خصوصاً در مناطق مستعد، ارتفاعات و گردنه ها و مسیل رودخانه ها به صورت لحظه های کوتاه ایجاد می شوند و در همین زمان ها ممکن است سلامت جمعیت تحت پوشش در این مناطق را تحت تاثیر بگذارند.
مهندس حمید گلناری، کارشناس مسئول امور کاهش خطر بلایا و حوادث معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین با بیان مطالب فوق گفت: پدیده هایی، مانند: یخبندان، کولاک، بوران، بارش برف سنگین و بهمن؛ در دسته مخاطرات آب و هوایی بلایای طبیعی قرار دارند و اکثر اقدامات و برنامه ریزی هایی که در چرخه مدیریت خطر بلایا توصیه می شوند، برای این مخاطرات نیز کاربرد دارد. وی ادامه داد که از مهمترین برنامه های مقابله و مدیریت مخاطرات فصل سرما می توان به پیشگیری، کاهش آسیب پذیری و آمادگی اشاره کرد.
به گفته مهندس گلناری، برخی از اقدامات ضروری برای آمادگی و کاهش اثرات کولاک و گرفتاری در برف و سرما به شرح زیر است:
- به هشدارها و اخطارهای هواشناسی و ستاد های بحران توجه نماییم. از عادی انگاری اینگونه هشدارها پرهیز نماییم. هیچ گاه به دلیل عادی بودن شرایط کنونی در محل زندگی، فکر نکنیم در حین مسیر سفر و یا ایام و زمان های پیش رو مشکلی وجود نخواهد داشت.
- در هنگام اعلام هشدارها و اخطارها از هر گونه سفرهای غیرضروری اجتناب کنیم. در صورت اجتناب ناپذير بودن سفر، حتماً از سلامت خودروی خود مطمئن شویم. وسایلی نظیر زنجیر چرخ و لاستيك مناسب و زاپاس سالم را فراموش نکنیم. از وجود ضدیخ و کافی بودن میزان سوخت خودروی خود مطمئن شویم و سیستم گرمایشی خودروی خود را کنترل کنیم. از سلامت سیستم روشنایی، برف پاک کن، رادیو و باتري خودروی خود مطمئن شویم. قبل از مسافرت نحوه بستن زنجير چرخ را تمرين كنيم. کیف اضطراری و لباس گرم را در وسیله نقلیه خود نگهداری نماییم.
- از بیتوته کردن و استقرار در محل های کوهستانی و مستعد بروز کولاک و سیل و بهمن خودداری نماییم.
- از فعالیت هایی از قبیل کوهنوردی و صعود به ارتفاعات و تفریح در مسیل رودخانه ها پرهیز نماییم.
- گروه های آسیب پذیر از جمله مادران باردار که نزدیک به زمان زایمان هستند، در مکانهایی استقرار یابند که دسترسی به بیمارستان و پزشک امکان پذیر باشد.
- مقداری نمک و شن جهت باز کردن راه عبور و مرور، تهيه و نگهداری كنيم.
- يك پارو و هر وسیله دیگری جهت جابجا کردن برف تهيه نماييم.
- روش دومی برای گرمایش منزل در نظر بگیریم. یک بخاری برقی برای گرم کردن یک اتاق می تواند در زمان قطع گاز کمک کننده باشد.
- مقداری سوخت (هیزم خشک، نفت و ذغال) در یک محل امن و دور از دسترس کودکان و با رعایت تمهیدات پیشگیری از آتش سوزی، برای مواردی که با قطع گاز، برق و سایر منابع انرژی مواجه شدیم، ذخيره نماييم. بدیهی است که تهیه بخاری متناسب با این سوخت نیز ضروری است.
- لباس و پتوی گرم به اندازه کافی تهيه نماييم.
- آب و غذا (حداقل برای سه روز تا یک هفته متناسب با تعداد افراد خانوار)، شمع، چراغ قوه و باطری اضافه برای آن تهيه و در منزل نگهداري نماييم. (احتمال اختلال در شبكه آب رساني به دليل يخ زدگي يا تركيدگي لوله ها و نيز قطع برق در اين شرايط وجود دارد).
- داروهای مورد نیاز افراد بیمار به ويژه داروهاي حياتي مانند انسولين را تهيه و نگهداري نماييم.
- يك برنامه مراقبت از افراد آسیب پذیر خانواده(سالمندان، معلولين، كودكان، مادران باردار، بيماران) پيش بيني نماييم.
- بدیهی است در زمان وقوع کولاک و سرمای شدید و یا سیل، ممکن است اعضای خانواده همگی در یک محل نباشند. بنابر این ضروری است تا علاوه بر پیش بینی یک روش ارتباطی مناسب مانند موبایل، در صورت قطع این ارتباطات، محلی را برای جمع شدن مجدد اعضاء خانواده تعیین کنیم.
- یک رادیوی کوچک که شبکه های مختلف رادیویی را به خوبی بگیرد و خبرهای مربوط به پیش‌بینی وضع هوا و سایر اخبار نیز از آن قابل دریافت باشد، به همراه باتری اضافه تهیه نماییم.
- شماره تماس های اضطراری مانند 125(آتش نشانی)، 115 (اورژانس) و 112(هلال احمر) را به خاطر بسپاریم.
- با درزگيري درب ها و پنجره ها، نصب پرده های ضخیم و پوشاندن شیشه ها با پلاستیک از نفوذ سرمای شدید به منزل جلوگيري کنیم. با اين حال هنگام استفاده از وسايل گرمايشي گاز سوز يا نفتي، از پوشاندن همه درزها براي فراهم شدن امكان تبادل اكسي‍‍ژن با محيط آزاد اجنتاب كنيم.
- سالم بودن ناودانها را کنترل کنیم و از باز بودن آنها اطمینان حاصل کنیم.
- پشت بام های منزل خود را کنترل کنیم و از سالم بودن عایق پشت بامها مطمئن شویم.
- شاخه های درختانی که ممکن است در اثر سرما و سنگینی برف بر روی خانه سقوط کنند را قطع كنيم.
- بهتر است یک کارشناس، ساختمان را از نظر تحمل حجم زیادی از برف بررسی کند.
- از سالم بودن سیستم های گرمایشی منازل خود مطمئن شوید و راه های خروج دود را از نظر کارآیی مناسب بررسی کنیم.
- از كارشناسان ایمنی براي اطمينان از عملكرد مناسب دودكش ها كمك بخواهيم.
- بخاري هاي بدون دودكش فقط براي فضاهاي بزرگ و باز مناسب بوده و استفاده از آن در محيط های بسته و منزل بسيار خطرناك است.
- لوله های آبی که در مجاورت هوای سرد قرار دارند را با پوشش های مناسب عایق بندی کنید تا از یخ‌زدگی و ترکیدن آنها جلوگیری شود.
- از سالم بودن وسایل اطفاء حریق در منزل خود مطمئن شده و آنها را در دسترس قرار دهید. مطمئن شوید که همه اعضاء خانواده روش استفاده از آن را می دانند. زیرا استفاده از وسایل گرمایشی می تواند خطر آتش سوزی را به دنبال داشته باشد.
- در شرایط قطع گاز و راه های گرمایش منزل، سعی نماییم از یک اتاق برای زندگی استفاده کنیم یا چند خانواده در یک مکان جمع شویم تا راحت تر بتوانیم گرما را تامین نماییم.